بررسی و تحلیل پراکنش خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی با استفاده از تکنیک های آمار فضایی (نمونه موردی شهر شیراز)

بحث از عدالت سابقه ای طولانی در جوامع بشری دارد. به اذعان بسیاری از محققین یکی از جوانب توسعه های پایدار، برقراری عدالت است. آنچه که در تحقیقات توسعه پایدار بیشتر به آن پرداخته شده است، رابطه انسان با محیط زیست است و محققین کم تری به بحث عدالت در ضرورت توسعه پایدار توجه داشته اند. از آنجا که هرگونه بی عدالتی در فضا جاری می شود لازم است عدالت را از ابعاد فضایی مورد بررسی قرار داد. بحث از عدالت فضایی بر دسترسی یکسان افراد بدون در نظر گرفتن قومیت، رنگ پوست و ... تاکید دارد. در این بین آنچه که در تحقیقات توسعه پایدار در باب عدالت ضرورت آن بیان شده است، لزوم توجه به گروه های غیر برخوردار در برنامه ریزی هاست. هدف تحقیق حاضر بررسی دو متغیر دسترسی و نیاز و همچنین نحوه ارتباط آن ها در بلوک های آماری در سطح شهر شیراز است. با توجه به اهمیت توسعه محله ای در توسعه پایدار 4 کاربری کودکستان، دبستان، پارک محله ای و مسجد به منظور بررسی دسترسی انتخاب شده اند. بدین منظور با استفاده از آنالیزهای شبکه و با توجه به مقاصد 4 کاربری منتخب، دسترسی مورد محاسبه قرار گرفته است. جهت تعیین نیاز از 10 متغیر عدم برخورداری/آسیب پذیری (به عنوان نیاز عمومی) و جمعیت گروه خاص سنی استفاده کننده از خدمات (نیاز ویژه) استفاده شده است. در نهایت وجود رابطه بین دو متغیر دسترسی و نیاز هم از بعد آماری و هم از بعد آمار فضایی مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله نتایج این تحقیق قرارگیری گروه های اجتماعی غیربرخوردار/آسیب پذیر به صورت مجتمع در مناطق خاصی از شهر است. در مقایسه دو متغیر نیاز و دسترسی مناطق سهل آباد و شهرک سعدی در این شهر با نیاز بالا و همچنین دسترسی پایین تشخیص داده شده اند. در بررسی های همبستگی بین دو متغیر مذکور نیز وجود رابطه همبستگی تایید شده است که در این بین بیشترین همبستگی متغیر دسترسی با متغیر سالخوردگی است. نتایج تحقیق حاضر می تواند مبنای برنامه ریزی های آینده سازمان های مدیریت شهری قرار گیرد.